Pestisit testleri, meyve ve sebzelerde bulunan tarım ilacı kalıntılarının tespiti amacıyla yapılan ileri düzey kimyasal analizlerdir. Bu testlerde sadece yüzeydeki değil, bitkinin özsuyuna kadar nüfuz etmiş kalıntıların da belirlenmesi hedeflenir.
Analizler genellikle LC-MS/MS (Sıvı Kromatografi – Tandem Kütle Spektrometresi) ve GC-MS/MS (Gaz Kromatografi – Kütle Spektrometresi) cihazlarıyla yapılır. Bu cihazlar, milyarda bir (ppb) seviyesindeki kalıntıları bile algılayabilecek hassasiyettedir.
1. Numune Hazırlama
Test edilecek ürün önce tamamıyla homojenize edilir. Yani yalnızca kabuk değil, iç dokular ve özsu da dahil olacak şekilde öğütülür veya blend edilir. Bu aşama çok kritiktir çünkü sadece yüzey yıkanarak alınan örnek, meyvenin içine işlemiş kalıntıları göstermez. Bizim kullandığımız yöntem, meyvenin tamamının analiz edilmesini sağlar.
2. Ekstraksiyon (Pestisitlerin Ayrıştırılması)
Homojenize edilen örnek, QuEChERS adı verilen uluslararası geçerli bir yöntemle hazırlanır. Bu yöntemde numuneye asetonitril çözeltisi eklenir, magnezyum sülfat ve sodyum klorür yardımıyla faz ayrımı sağlanır. Pestisit kalıntıları sıvı faza geçer, bu faz filtrelenip analiz cihazına gönderilir. QuEChERS yöntemi hem yüzeyde hem özsuda bulunan pestisitleri ayrıştırabilen en güvenilir prosedürlerden biridir.
3. Cihaz Analizi
Hazırlanan örnek, iki farklı analiz yöntemine tabi tutulur:
• LC-MS/MS: Polar (suda çözünür) pestisitleri ölçer (örneğin organofosfatlar, karbamatlar).
• GC-MS/MS: Uçucu pestisitleri ölçer (örneğin piretroidler, DDT türevleri).
Bu iki sistem birlikte çalışarak 600’den fazla pestisit türünü aynı anda tarayabilir.
4. Analiz Sonuçları
Sonuç raporunda her pestisit için şu bilgiler yer alır:
- Pestisit adı
- Ölçüm sonucu (mg/kg veya µg/kg)
- Tespit sınırı (LOQ)
- Yasal maksimum kalıntı limiti (MRL)
- Sonuç (tespit edilmedi / miktar değeri)
Bu değerler sayesinde gıdadaki pestisit yükü net olarak ortaya konur.
5. Özsuyuna Kadar İnmenin Önemi
Bazı pestisitler yüzeyde kalmaz; bitki tarafından emilerek özsuyuna kadar taşınır. Bu nedenle sadece yüzey yıkama testi yapmak yeterli değildir. Özsuyu dahil edilerek yapılan test, ürünün gerçekten ne kadar arındırıcı etkiye sahip olduğunu bilimsel olarak ortaya koyar.
6. The Vixi Ürünü Örneği
Bizim ürünümüzün etkinliği bu yönteme göre test edilir:
1. Pestisit uygulanmış iki grup meyve hazırlanır (yıkanmamış ve Vixi ile yıkanmış).
2. Her iki grup da homojenize edilip LC-MS/MS cihazında analiz edilir.
3. Elde edilen sonuçlarla temizlenme oranı hesaplanır.
7. Sonuç
Pestisit testi, sadece 'yıkandı mı, temiz görünüyor mu' sorusunun değil, 'meyvenin dokusundaki görünmez kalıntılar ne kadar giderildi' sorusunun da yanıtıdır. Özsuyuna kadar yapılan analiz, gıda güvenliği açısından en üst düzey doğruluk sağlar ve ürünün etkinliğini bağımsız şekilde kanıtlar.